Soracaksanız Adam Gibi (Mi?) Sorun

beter pan kirpisi: başlığa "adam" gibi sorun yazmışsınız. taptaze bir feminist olarak benim bir sorum olacak: "adam gibi" ifadesi cinsiyetçilik kokmuyor mu? yoksa cinsiyetçi misiniz? ha?... delikanlı adam feminist olur


Evren beyciğimin isteği üzerine kendi fikirlerimi yazıp çizeceğim bu konu üstüne. The Blind Watchmaker'ın başında Richard Dawkins ağabey bu kitapta ben man diyeceğim insan için ve de cinsel bir ayrımcılık yapmıyorum, aklıma da man diyince insanlık geliyor dese de kazın ayağı maalesef öyle değil. (Ki Richard'ıma bir mail atıp, madem aklına bunlar gelmiyo be ibiş, o zaman neden gittin kendini Brigths diye bir harekete verdin, umbrella term'dü, uplifting, şayane çağrışımlar yapan lafı alıverelim, toplum içindeki kötü bakışlardan kurtulalım, coşalım, kendimizden geçelim, yaşasın neolojizim diyorsun diye soracağım en kısa zamanda; akıllı tasarımcılara bile cevap verdiğine göre kesinlikle bana da verir, akıllı olur diye umut ediyorum.)

Lakin tabi man kelimesinin etkisi böyle direkt değil. Mesela bizim konumuzdaki mevzubahis adam gibi lafının içinde "Karı gibi (ağlama lan)" ya da ne bileyim "Mal bulmuş mağribi gibi" veyahut ecnebi dillerinden örnek vermek gerekirse "Philistinism" gibi ayrımcı (cinsiyetçi, ırkçı) bir anlam bulundurup bulundurmadığı bu kadar açık değil, barındırıyorsa da ilk örneğin tersi üzerinden barındıracağı açık yalnız.

Burda da zaten meselenin man'dan türediğini düşündükleri (Düşündükleri diyorum, çünkü böyle yapısal bir meseleyle uğraşıyorlarsa man lafının etimolojik olarak ilk önce cinsiyetsiz olduğunu da bilip, adımlarını ona göre atmaları gerekirdi sanki. Türkçe olsa hadi neyse, adamın kökü ademe, ordan da ibranice toprağa gidiyormuş. Yaratılıştı, topraktı, kaburgaydı mitlerini de zaten biliyoruz, daha fazla karıştırmaya gerek yok) woman'a takıp womyn gibi acaip şeyler uyduran muhtelif feminist hareketlerin dertlerinin tersine kelimenin ne çağrıştırıyor olduğunu düşünüyorum. Geçenlerde Evren'le de tesadüfen konuştuğumuz üzere benim aklıma (annemin de müdürlük yapmış olmasından kelli) müdür diyince şişman göbekli bir amca gelmiyor (Ama maalesef bilimadamı diyince Einstein tipli bir amca gözümde canlanıveriyor, kahrolsun steryotipler.); o yüzden müdire denmesini yadırgıyorum; fakat mesele de zaten bende nasıl bir çağrışım yaptığı değil, genel olarak nasıl bir çağrışım yapacağı, ayrımcılığa yol açıp açmayacağı.

Gördüğünüz üzere soruyu doğrudan cevaplamak yerine lafı dolaştırıp, karıştırıp duruyorum, şekilden şekile giriyorum; çünkü öyle kolaycacık, şakadanak verilebilecek bir cevabı yok bu sorunun. Açıkçası ben kendi adıma "adam gibi"yi öyle çok da ayrımcı görmüyorum, (Hem görüyorsanız daha bunun adamakıllısı var, hatta bir de tersine adam sen deciliği var, misogyny varsa misandry de var, Solanas var, varoğluvar.) biraz "politically correct" olma takıntısı gibi bile geliyor hatta; siz de kendi adınıza düşünün, kendi cevabınızı kendiniz bulun, hatta gelip burada söyleyin ki ne düşünüyorsunuz, görüş birliği var mıdır anlayalım. Ama aman dikkat edin yanlış düşünmeyin, adam gibi düşünün!

Bu uzun (ve de muhtemelen sıkıcı) cevabımın sonunda ise sorunun en sonundaki delikanlı adam kısmına dair bir iki kelam etmek, yaratıcı türk gencinin daha önce benzeri vecizeler bulduğunu hatırlatmak, ortak belleğimize kazımak gerekir diye düşündüm: İbne gibi gey değil, delikanlı gibi gay!