Geçen sene Faralya'dayken Carlito sormuştu bir gün "vadiden yukarı çıkarken keçiler gördüm, onlar nasıl dağda yaşıyorlar? Birilerimi indirip çıkarıyorlar onları" Carlito'ya onların "Dağ keçileri" olduklarını ve dağda yaşadıklarını anlatmamız biraz vakit aldı. Bir türlü kabul etmiyordu. "Niye dağda yaşasınlar ki? Yiyecek az orada" diyordu. "Carlitocuğum, onlar doğaları gereği öyle, adı üstünde işte "dağ keçisi", çölde yaşayacak hali yok ki m.nakoim...
Mineciğimin, bir numaralı blogger'ım sorusunu cevaplamaya çalışayım.
Durin: Simdi yag suda cozulmuyor, ama deterjanda cozuluyor. Ama deterjan da suda cozuluyor. Benim gomlegim yaglaninca, onu once deterjana bogup sonra suya bastirinca leke geciyor. Mucize degil mi bu?
Efendim, yukarıda anlattığım olayla benzerlik taşıyor. Deterjan, sabun vs bunların en önemli özelliği zaten hem suda hem de yağda çözünmeleri. Bu özelliklere sahip olacak şekilde üretiliyorlar.
Eminim ortaokul-lisede öğretiliyordur ama ben üniversitenin yedinci döneminde öğrendim bunu. "Polar likes polar, apolar likes apolar" diye gerizekalıya öğretir gibi öğretmek zorunda kalmışlardı.
Bir maddenin başka bir maddede çözünmesi için benzer özelliklere sahip olması gerekiyor. Eğer molekülün yapısı kutuplu (polar) ise ancak bir kutuplu molekülde çözünebiliyor. O yüzden su ile yağ birbiriyle karışmıyor çünkü su kutuplu bir bileşikken yağ kutupsuz.
Kir denen nane de büyük kısmı yağdan oluşan bir şey. Tiner filan kullanıp suya sabuna gerek olmadan onları çözebiliriz ama bu biraz masraflı ayrıca beyin hücrelerine zararlı bir yol. Bilim adamları da düşünüyorlar. "Ülen bir madde yapsak, bunun bir ucu kutuplu özellik gösterse suda çözünse, diğer ucuda kutupsuz özelliklere sahip olsa yağda çözünse yağ ve suyu birbirine bağlar ve suyla bunlardan kurtulabiliriz" Hakkaten de yapayorlar bunu,
Misal sabun şöyle bir şey;
CH3-(CH2)n - COONa
CH3-(CH2)n kısmı yağ (apolar), COONa kısmı suda çözünebilir (polar) kısım.
Deterjanlar da buna benzer bir mantıkla çalışıyorlar ama daha kompleksler. Orada surface (yüzey) ve koloit kimyası devreye giriyor....
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder